Op 1 april opent in de loods van het Red Star Line Museum de nieuwe en actuele expo ‘Vluchtverhalen. 1951-2021’. In 2021 was het exact 70 jaar geleden dat het vluchtelingenverdrag in Genève werd ondertekend. Deze nieuwe expo laat mensen zelf aan het woord die in die periode naar België zijn gevlucht. Zo zoomt de tentoonstelling op een menselijke manier in op de realiteit van het leven op de vlucht, vroeger en nu. 12 verhalen van vluchtelingen worden in beeld gebracht, vertelt curator Bram Beelaert.
Gesprek met Bram Beelaert, curator van de tentoonstelling Vluchtverhalen in het Red Star Line museum
In de nasleep van WOII bepaalde het Verdrag van Genève wie wettelijk vluchteling was en wie recht had op asiel. Vandaag zijn wereldwijd meer dan 80 miljoen mensen op de vlucht en beroert het thema onze maatschappij. Mensen vertrekken omdat het niet anders kan door oorlog, armoede, klimaatverandering of vervolging. Ze laten vaak alles achter en gaan op zoek naar veiligheid en een menswaardig leven. De expo ‘Vluchtverhalen’ laat enkele van deze mensen zelf aan het woord.
Getuigen
De getuigen geven samen een beeld van hoe het vluchtelingenbeleid in België na de Tweede Wereldoorlog is toegepast. Hun ervaringen zijn bepaald door de tijd waarin ze zijn gevlucht en de gebeurtenissen in het land van herkomst en tijdens hun tocht. Maar ook door het onthaal in België, dat doorheen de tijd verschillend was, en door hun persoonlijkheid en hun overtuigingen. In die zin geven ze samen niet alleen een relaas doorheen de tijd, maar ook een brede waaier aan perspectieven op de ervaring van het vluchten. Deze persoonlijke verhalen worden steeds geplaatst in hun specifieke historische context. Verschillende episodes komen aan bod: de Hongaarse crisis in 1956, de Vietnamese bootvluchtelingen en Latijns-Amerikaanse ballingen van de jaren 1970, de Rwandese genocide en de Bosnische oorlog van de jaren 1990, de meer recente vluchtelingen uit het Midden-Oosten en de ex-Sovjet-Unie,….
De getuigen vertellen niet alleen over hun ervaringen. Ze tonen ons ook hun foto’s en enkele persoonlijke objecten die met hun vluchtverhaal te maken hebben. Het zijn vaak alledaagse objecten, maar met een bijzondere emotionele waarde. Het museum bewaart zo’n persoonlijke memorabilia in de eerste plaats van de landverhuizers uit de periode van de Red Star Line, maar steeds meer ook uit andere periodes. De interviews van ‘Vluchtverhalen’, zullen dan ook de collectie verrijken.
Programmatie
Het Red Star Line Museum heeft bij de expo een sterke programmatie uitgewerkt voor individuele bezoekers, families en scholen. De avonden ‘Artist and Talks’ geven met dichters, performers en muzikanten een podium aan mensen met een vluchtverleden. Soe Nsuki, Dena Vahdani en Dara Shekhi onderzoeken bij de eerste avond van ‘Artist and Talks’ of er humor kan zitten in je eigen vluchtverhaal of dat van je ouders.
Voor scholen zijn er samen met opvangcentrum Linkeroever en theatermaker Hussein Mahid theaterworkshops uitgewerkt. De scholieren bezoeken in de voormiddag de expo en gaan in de namiddag voor de workshop naar Linkeroever waar ze een rondleiding in het opvangcentrum krijgen. Op die manier krijgen de scholen toegang tot een expo vol getuigenissen van vluchtelingen vroeger en nu, en gaan de leerlingen op een authentieke manier in gesprek met vluchtelingen vandaag.